ความเป็นมา ปอเนาะญีฮาดวิทยา โดยสังเขป ( Time Line - Pondok Jihad )

- พ.ศ.2511บาบอเฮง ก่อตั้ง ปอเนาะญีฮาดวิทยา เพื่อแก้ปัญหาการขาดการศึกษาและด้านสังคมที่ในสมัยนั้นมีแหล่งอบายมุขป็นเรื่องปกติ ชื่อปอเนาะว่า“ญีฮาด”นั้น หมายถึง “(มุญาฮาดะห์) การมุ่งมั่งในการพัฒนาตนเอง การปรับปรุงตนเอง” 

- 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2522บาบอเฮง หรือ นายบือราเฮง เจ๊ะอาแซถูกยิงเสียชีวิตหลังจากนั้นชาวบ้านได้เห็นควรร่วมกันแต่งตั้ง นายดุลเลาะ แวมะนอมาป็นผู้รักษาการแทน บาบอเฮง

- ปี พ.ศ.2523นายดุลเลาะ แวมะนอ ได้แต่งงานกับ น.ส.ยาวาฮีลูกสาวบอบอเฮง และรับหน้าที่ครูใหญ่
และมีการบูรณาการ ระบบการศึกษาจากระบบปอเนาะแบบดั้งเดิม ถูกเปลี่ยนเป็น “โรงเรียนญีฮาดวิทยา”โดยนายดุลเลาะ แวมะนอ รับหน้าที่เป็น ครูใหญ่

- ปลายปี 2547ได้มีเจ้าหน้าที่ทหารเข้ามาปิดล้อมโรงเรียน ค้นปอเนาะแต่ไม่ได้ตั้งข้อหาแต่อย่างใดเนื่องจากไม่พบสิ่งผิดกฎหมาย

- กลางเดือน พฤษภาคม 2548 เจ้าหน้าที่ทหารได้เข้ามาพร้อมกับหมายจับ นาย ดุลเลาะ แวมะนอ ครูใหญ่โรงเรียนญีฮาดวิทยา มีการออกข่าวอย่างครึกโครมในขณะนั้นทั้งๆที่ยังไม่มีการพิพากษาของศาลจนถึงที่สุด

- 25 พฤษภาคม พ.ศ.2548โรงเรียนญีฮาดวิทยาหรือปอเนาะญีฮาด ถูกสั่งให้ปิดอย่างเป็นทางการ ตามคำสั่งของผู้ว่าราชการจังหวัดปัตตานีในขณะนั้น

- 20มิถุนายน พ.ศ.2548นายริดวาน แวมะนอ (พี่ชาย นายบันยาล) ทายาทปอเนาะญีฮาดวิทยา พร้อมเพื่อนอีก 2 คน ถูกยิงด้วยปืนเก็บเสียงเสียชีวิต กลายเป็นอีกคดีหนึ่งในสามจังหวัดภาคใต้ที่ยังหาตัวผู้ลงมือไม่ได้

- เดือนตุลาคม พ.ศ.2555ศาลปัตตานีก็ได้มีคำสั่งให้นายดูนเลาะ แวมะนอ ครูใหญ่โรงเรียนญีฮาดวิทยา เป็นบุคคลสาบสูญ และเดือนพฤศจิกายน ในปีเดียวกัน ก็มีการอายัดทรัพย์สินที่ โดยคำสั่งของ ปปง.

- เดือนสิงหาคมปีพ.ศ.2558ศาลแพ่งได้มีการสืบพยาน ทางปอเนาะญีฮาดหรือครอบครัวแวมะนอยังเชื่อมั่นในกระบวนการยุติธรรมของรัฐ พร้อมที่จะสู้คดีเพื่อขอให้ยกเลิกคำสั่งการอายัดทรัพย์สิน

- 25 สิงหาคม 2558ทางครอบครัวแวมะนอ ได้เดินทางไปยังศาลแพ่ง กรุงเทพ ตามที่ศาลนัดหมายสืบพยาน และศาลสืบพยานเพียงแค่สามปาก อีกสามปากศาลได้นัดอีกครั้ง ในวันที่ 5 ตุลาคม 2558

- วันอังคารที่ 15 ธ.ค.58ศาลแพ่งมีคำพิพากษา ริบที่ดินและทรัพย์สินปอเนาะญีฮาดวิทยา ซึ่งมีเนื้อที่ 14 ไร่ 1 งาน 42 ตารางวา ราคาประเมิน 591,090 บาท ให้ตกเป็นของแผ่นดิน ตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ.2542

- 14 กุมภาพันธ์ 2559ครอบครัวแวมะนอ ร่วมกับชาวบ้านและคณะศิษย์เก่าปอเนาะญีฮาดวิทยา ได้ตัดสินใจไม่ขออุทธรณ์ พร้อมเก็บข้าวของทั้งหมดย้ายออกจากบ้านซึ่งก็เป็นที่ตั้งของโรงเรียนปอเนาะ โดยย้ายมาเก็บและพักอาศัยชั่วคราว ที่โรงเรียนตาดีกากือแด บริเวณมัสยิดมัสยิดกือแด(ท่าด่าน)

สิ้นสุดการต่อสู้ในกระบวนการยุติธรรมของรัฐของครอบครัวแวมะนอ
จึงขอยุติความเกี่ยวข้องโดยสิ้นเชิงต่อที่ดินและทรัพย์สินที่ถูกยึดและตกเป็นของรัฐ


Source : ศูนย์ประสานงานให้ความช่วยเหลือครอบครัวโรงเรียนปอเนาะญิฮาดวิทยา